نکته‌هایی دربارهٔ فرزندخواهی، فرزندآوری
فرزندآوری چه آثار و فوایدی برای مادران در پی دارد؟
الف) تکامل شخصیت
در جهان کنونی، کامروایی و رسیدن به همهٔ نیازهای مادی، نهایت کمال بشر است؛ درحالی‌که بشر افزون بر آن نیازها، نیازهای روحی و روانی بسیاری دارد که حتی بر جسم نیز تأثیر می‌گذارد. حجت‌الاسلام قرائتی در این زمینه می‌فرماید: «داشتن فرزند موجب تعالی زن می‌شود. تمام کمالات برای خانواده در بچه‌دار شدن نهفته است و بسیار اشتباه می‌کنند خانواده‌هایی که میگویند ما بچه‌دار نمی‌شویم تا به خوشی‌هایمان برسیم. درواقع این دسته از افراد معنای واقعی خوشی را نفهمیده‌اند. آن‌ها اغلب خوشی را در مسافرت و رستوران رفتن می‌بینند. هر زمان عکس طاووس، کار طاووس را انجام داد، این‌گونه کارها هم می‌تواند کمبود و نبود خوشی بچه را جبران کند».
مادران در قیاس با غیر مادران شخصیت تکامل‌یافته‌تری دارند. دلیل آن نیز توانایی‌های متعددی است که در خلال مراقبت از یک انسان، از دوره بارداری تا دوره‌های بالاتر، به دست می‌آورند.
۱. مسئولیت‌پذیری
مادران هم‌زمان با بارداری در خود احساس مسئولیتی ویژه می‌یابند. این احساس با زایمان و در مراحل رشد کودک گسترده می‌شود. مراقبت، حمایت، محبت، بازی و تربیت، سلسله اموری است که مادران در ارتباط با فرزندان خویش انجام می‌دهند.
۲. انعطاف‌پذیری
در همهٔ موقعیت‌ها این مادر است که باید خود را با وضعیت جنین، بارداری، زایمان و مسائل پس‌ازآن و نوزاد پیش‌بینی‌ناپذیرش هماهنگ کند. از اینجاست که ویژگی‌های بعدی پیدا می‌شوند. انعطاف‌پذیری یکی از آن‌هاست. هر انسان برای زندگی در فضای خانواده و اجتماع به حدی از انعطاف‌پذیری نیازمند است. انعطاف‌پذیری ناشی از واقع‌بینی، نتیجه‌های فراوانی دارد. مادری این صفت را به‌طور طبیعی برای زنان ایجاد می‌کند. والدین - به‌ویژه مادر - از زمانی که فرزنددار می‌شوند، برای مصالح خانواده و فرزندان، از خود عبور می‌کنند و در مسیر زندگی و تربیت فرزند، با انعطاف و صبوری از بسیاری از خواسته‌های شخصی چشم می‌پوشند و مصلحت خانواده و فرزندان را در نظر می‌گیرند. صبر و تحمل شیطنت‌ها و انعطاف در برابر کنجکاوی‌ها و رفتارهای کودک، افزون بر اینکه مایهٔ آرامش خانه و خانواده خواهد شد، با روش الگوگیری، صبر و انعطاف را به کودک می‌آموزد.
۳. قدرت حل مسئله
ویژگی دیگری که زنان از مادری خود درمی‌یابند، دسترسی به راه‌حل‌های فوری حل مشکلات است. ازآنجاکه خانواده نمی‌تواند عرصهٔ مشاجرات و ناراحتی‌های طولانی‌مدت باشد، مادران همواره در پی یافتن راه‌حل‌های زودبازده برای مسائل فرزندان خویش‌اند. این ویژگی سبب می‌شود مادران همیشه میانجی خوبی در خانواده باشند. میانجیگری از ویژگی‌های مثبت در جامعه انسانی است؛ به‌ویژه زمانی که شخص در پی حل اختلاف اعضای خانواده یا گروه خویشاوندان باشد.
ب) تکامل اخلاقی
مادران کاری متمایز انجام می‌دهند که در برهه‌ای، مسئولیتشان با پدران تقسیم‌پذیر نیست. مسئولیت پرورشی مادران در دورهٔ ماهه بارداری و شیردهی، به صورتی است که آن‌ها هم در قبال تغذیهٔ روحی و هم تغذیهٔ جسمانی وظیفه‌ای دوچندان دارند. زنان طی مراحل مادر شدن، افزون بر دستیابی به ثواب سرشار، به کمالات روحی و معنوی نیز می‌رسند و صفات اخلاقی بسیاری در آن‌ها رشد می‌کند. جنبه‌های معنوی همواره برای انسان‌ها شوق‌انگیز و رضایت آفرین بوده است؛ مگر در موقعیتی که مادیات، پول و سرمایه برای انسان‌ها بیش‌ازحد اهمیت یابد. گاهی ساختارها، شرایط و تبلیغات به برتری امور مادی بر امور معنوی دامن می‌زنند. در چنین حالتی، مادری زحمتی بی‌اجر به نظر می‌رسد؛ ازاین‌روست که روایت‌های اسلامی بر اهمیت مادری و بیان ابعاد معنوی و آثار اخروی آن بسیار تأکید دارند تا احساس رضایتمندی از مادران گرفته نشود و آدمیان از مادری زنان سود ببرند. برخی از ویژگی‌های اخلاقی که درنتیجه مادری کردن تکامل می‌یابد، عبارت است از:
۱. حلم و بردباری
مادری انجام سلسله‌ای از کارها برای فرزندان است؛ بنابراین مادری با فرزنددار شدن معنا می‌یابد. همهٔ کارهای مادر، در بستر رفتارهای اخلاقی مانند گذشت، بردباری و مدارا، گاهی با مهربانی و گاهی با سخت‌گیری انجام می‌شود. حلم و بردباری یکی از این ویژگی‌هاست. کنار آمدن با وضعیت بارداری، آن‌هم با افزایش روحیهٔ نشاط و محبت غریزی، فراتر از تحمل است. تحمل کردن صرف، آدمی را می‌فرساید؛ ولی بردباری، رفتاری فعال است که انسان را هرلحظه در موقعیتی برتر قرار می‌دهد. شخص بردبار اختیار وضعیت را در دست گرفته، با پذیرش آن، موقعیت را برای پیشرفت و گام بعدی فراهم می‌کند.
۲. بخشندگی
توانایی بخشش از عالی‌ترین ویژگی‌های انسانی و الهی است. مادران با کودکانی که پیوسته در حال ارتکاب اشتباه‌اند، این فضیلت را تمرین می‌کنند. هرچه آدمی بیشتر ببخشد، اندوه انباشته‌شدهٔ کمتری خواهد داشت و ضریب خشونت وی پایین می‌آید. البته به‌شرط آنکه بخشش با رضایتمندی همراه باشد. این‌گونه از بخشش همان است که در رویارویی با کودک رخ می‌دهد.
منبع: کتاب «چند دانه یاقوت»، سید عباس بساطوریان