آرزوی مرگ همسر
در یکی از سفرهای عمره، یکی از زوجین برای اصلاح قرائت نماز نزدم آمدند. پس از اصلاح قرائت نمازشان، خانم خواست تا شوهرش یک دقیقه دم در بایستد تا به من جملهای را بگوید. وقتی شوهرش از اتاق بیرون رفت، خانم رو به من کرد و گفت: «حاجآقا! شما گفتید وقتی خانه خدا را برای اولین بار میبینید، مهمترین حاجتها تون رو از خدا بخواهید. میخوام بهتون بگم اولین و مهمترین حاجتم آینه که شوهرم بمیره»! از شنیدن این حاجت جا خوردم و از او خواستم از بین حاجتهای زیبای بسیاری که هست (مانند فرج امام زمان و عاقبتبهخیری) یکی را انتخاب کند و از این خواسته صرفنظر کند. پسازآنکه از مدینه به مکه رفتیم و همراه زائران اعمال را انجام دادیم، عصر آن روز برای چک کردن اعمال زائران به سراغشان رفتم. این خانم وقتی مرا دید، آهسته گفت: «حاجآقا از خدا همون حاجتی رو که مدینه گفته بودم، خواستم». یکبار دیگر جا خوردم و ...؛ اما بهراستی چرا یک زن، در مقدسترین مکان دنیا (یعنی خانه خدا) در نخستین ملاقات با خانه خدا، اولین حاجتش باید مرگ شوهرش باشد! شوهری که ظاهراً خیلی هم خوشبرخورد با همسرش بود ... بعداً در مسجدالحرام سراغم آمدند و مشاورهای خواستند. آنجا بود که پاسخ پرسشم را یافتم ...
«کارنگی» در کتاب آیین دوستیابی خود، ضمن بیان مکالمهای که با رئیس یکی از تیمارستانهای مطرح آمریکا داشت، به یک اصل بسیار مهم اشاره میکند. کارنگی از این مدیر موفق و برنده چندین نشان لیاقت در مدیریت این مؤسسه روانی، درباره دلیل دیوانه شدند میپرسد. رئیس تیمارستان پاسخ میدهد افراد ازآنرو دیوانه میشوند که کسی در دنیا واقعی به آنها «احساس مهم بودن» نداده است ازاینرو آنها مجبور شدهاند به دنیای دیوانگی خود (دنیای مجازی ساختهشده با توِهم و هذیان) پناه ببرند تا در آنجا «احساس مهم بودن» ی را بیابند که در دنیای واقعی، دیگران از آنها دریغ کردهاند. در ادامه کارنگی نقلقول یکی از روانپزشکان را میآورد که میگوید: «من حتی اگر میتوانستم دستم را دراز کنم و دیوانگان را از درون دنیای دیوانگیشان بیرون بیاورم و وارد دنیای واقعی کنم، این کار را نمیکردم؛ زیرا آنها در دنیای دیوانگیشان، قهرمان زندگی خود هستند و اگر به دنیای واقعی بیایند، کسی این حس را به آنها نمیدهد».
امروزه متأسفانه برخی زوجین، نهتنها احساس مهم بودن را به یکدیگر القا نمیکنند، بلکه چندان به این نیاز طرف مقابل در دنیای واقعی بیتوجهی میکنند که میبینیم برخی از آنها برای تأمین این نیاز، به دنیای مجازی تلگرام و اینستاگرام پناه میبرند و گاه از خود، شخصیتهایی کاملاً دروغین را در این فضاها نمایش میدهند. برخی زوجها نیز، چندان نسبت به همسرشان موضع منفی میگیرند که احساس بیارزش بودن به او میدهند و خواسته و ناخواسته، موجبات آزار او را در خلوت و در برابر دیگران ایجاد میکنند.
آغاز همسر آزاری
یکی از عوامل بسیار مهم که سبب آزار دیدن همسران از یکدیگر میشود، عامل ترجیح حق محوری و حقخواهی است؛ منکر حقانیت حقوق نیستیم؛ اما معتقدیم حقوق وقتی مطلوب است که زن بداند حق مرد بر گردنش چیست یا مرد بداند حق زن بر گردنش چیست تا در پی آن باشد که حق همسرش را ادا کند؛ از سویی کوتاهیهای همسرش را هم درباره ادای حق خودش ببخشد؛ اینجاست که از دل ادای حق و گذشت، اخلاق زاده میشود و این، همان اصل است که باید زندگی زناشویی را با اخلاق اداره کرد. در خانوادهها اخلاق محور، حتی اگر لازم شد یکی از زوجین حقوق خود را مطالبه کند، این کار را با طعم اخلاق میکند؛ نه با طعم طلبکاری. اینگونه تعامل سبب میشود طرف مقابل احساس مهم بودن خود را از دست ندهد و درنتیجه به فکر مقابلهبهمثل نیفتد.
برای پرهیز از همسر آزاری از ناحیه هریک از زوجین در فضای رابطه، به دو نکته مهم توجه کنید:
اصلاح دید درباره رابطه زوجین با همدیگر: نگاه زن و مرد به مقوله رابطه، باید از نگاه خود خدمتی به نگاه دیگر خدمتی تبدیل شود. در این راستا دین، از یکسو مردان را به تلاش مالی برای خدمترسانی به همسرانشان ترغیب میکند؛ برای نمونه، امام کاظم (علیهالسلام) میفرمایند: «شایسته است که مرد بر عیالش وسعت (مالی) دهد تا اینکه آرزوی مرگش را نکند».۱ و امام سجاد (علیهالسلام) که پسندیدهترین مردان نزد خداوند را مردی میداند که رفاه بیشتری برای عیال خودش فراهم کند.۲ رسول خدا (صلیاللهعلیهوآله) خطاب به امیر مؤمنان، علی (علیهالسلام) فرمودند: «یا علی! خدمت نمیکند مردی به عیال خود، مگر صدیق یا شهید یا مردی که خداوند میخواهد خیر دنیا و آخرت را به او بدهد.»۳ و نیز حضرت خدمت به عیال را یکی از نشانههای مؤمنان حقیقی معرفی میکند.۴ ایشان همچنین بیان فرمودهاند که حتی برای لقمهای که مرد به دهان همسرش نزدیک میکند۵ و آبی که به همسرش میدهد،۶ ثواب وجود دارد؛ از سوی دیگر، زنان را نیز به خدمترسانی به مردانشان ترغیب میکند؛ تا آنجا که ثواب یاریرسانی زنان به مردان را برای حج بهجا آوردن، تحصیل کردن یا جهاد کردن، هم سنگ ثواب زن حضرت ایوب (علیهالسلام) بیان میفرماید یا برای هر قدم و خدمتی که زن در خانه شوهرش انجام میدهد، ثوابهای اخروی متعدد بیان شده است. محصول اینگونه ارتباط، القای حس مهم بودن بهطرف مقابل است.
اصلاح دید درباره رابطه زوجین با دیگران: رابطه زوجین با غیر خود، یا با محرم است و یا با نامحرم. در هر دو نوع رابطه، نباید حس مهم بودن از همسر گرفته شود. در رابطه با محارم، باید زوجین توجه داشته باشند از هرگونه اقدام یا کلامی که سبب تحقیر همسرشان و پایین آمدن جایگاه او میشود، بپرهیزند؛ درباره رابطه با نامحرم، اگر زنی یا مردی با نامحرم رابطه بیشازحد متعارف و غیرضروری برقرار کند خواسته یا ناخواسته. دلش درخطر درگیر شدن با رابطهای قرار میگیرد که در نتیجه آن، جایگاه مهم بودن همسرش در نزد او، کمرنگ میشود؛ چراکه اگر دلی از صبح تا شب به اینوآن ناخنک زد، شب به غذای اصلی میلی ندارد و تکرار این حالت میتواند مهم نبودن را بهطرف مقابل القا کند. از سویی، معمولاً رابطههای نادرست با نامحرم آشکار شده، باعث میشود همسر، احساس مهم بودن خود را نزد شریک زندگیاش از دست بدهد.
پینوشتها
۱. اصول کافی، ج ۴، ص ۱۱.
۲. همان.
۳. بحارالانوار، ج ۱۰۱، ص ۱۳۲.
۴. کنزالعمال، ج ۱، ص ۱۵۵.
۵. صحیح بخاری، ج ۱، ص ۳۰.
۶. کنزالعمال، ج ۶، ص ۴۲۵.
منبع: ماهنامه خانه خوبان