چگونه با همسرم صحبت کنم؟
«اینی که من می‌گم درسته، همین چیزی که من گفتم رو باید انجام بدی، تو متوجه نمی‌شی، چقدر این مسئولیتی، من بهتر از تو می‌فهمم، چقدر بی‌فکری».
متن بالا، گفت‌وگوی یک زن و شوهر است. البته در موقع دعوا و جروبحث کردن. به نظر شما، شیوهٔ صحبت کردن با همسر چقدر اهمیت دارد؟
حدیثی از امام علی (علیه‌السلام) نقل شده که می‌فرماید: «زبان [تربیت‌نشده] درنده‌ای است که اگر رهایش کنی، می‌گزد»*.
صحبت کردن نادرست ارتباط بین زن و شوهر را ضعیف می‌کند و به محبت بین آن‌ها آسیب می‌زند. اگر دقت کنیم، علت بسیاری از اختلاف‌های زن و شوهر، به خاطر رعایت نکردن اصول گفت‌وگو میان طرفین است. در برخی مواقع یکی از همسران، بابت یک ناسزا با جملهٔ ناپسند، مدت زیادی از همسر خود دلگیر و ناراحت می‌شود؛ بنابراین مراقبت در گفت‌وگو با همسر لازم و ضروری است. در این نوشته به چند نکته در مورد شیوهٔ صحیح صحبت کردن اشاره می‌کنیم:
1. بیان احساسات به‌صورت واضح و جزئی
معمولاً زن و شوهرها، در گفت‌وگوی با یکدیگر احساسات خود را مطرح نمی‌کنند. احساساتی مانند خوشحالی، ناراحتی، نگرانی، ترس و عصبانیت. بخشی از دعوای همسران، به خاطر ابراز نکردن احساس است. اگر زن و شوهر به‌صورت واضح و جزئی، احساس خود را باهم در میان بگذارند، اختلاف میانشان کاهش پیدا می‌کند و ارتباطشان بهتر خواهد شد.
به‌عنوان‌مثال، مردی همیشه ساعت هشت شب از سرکار به خانه می‌آید و یک‌شب، ساعت ده به منزل برمی‌گردد. همسرش موقع ورود شوهر، این جملات را می‌گوید: «این چه وقته اومدن هست؟ چقدر بی‌فکری؟ داشتی تا الآن چی کار می‌کردی؟»
به نظر شما گفت‌وگوی درست در این موقعیت چیست؟
جملات زن، نشان‌دهندهٔ این است که احساس ترس و نگرانی برایش به وجود آمده است و زن بابت دیر آمدن همسرش
است. بهتر است که زن از این عبارات استفاده کند: «عزیزم، من بابت اینکه ساعت ده اومدی، نگرانت شدم؛ همسرم، چون برام مهم هستی، نگران شدم که نکنه برات اتفاقی افتاده باشه. خدا رو شکر که سلامت هستی؛ ترسیدم که شاید برات حادثه‌ای اتفاق افتاده باشه. عزیزم، من بابت اینکه ساعت ده شب اومدی خونه، ناراحت شدم».
قانون کلی در شیوهٔ صحیح ابراز احساسات؛ بیان رفتاری که احساس را تولید کرده + بیان احساس
مثلاً: من بابت اینکه ساعت ده شب اومدی+ نگران شدم.
بیان کردن احساسات، دو فایده دارد؛ فایدهٔ اول به آرامش رسیدن است؛ مثلاً اگر زن یا شوهری، هشتاد درصد احساس ناراحتی برایش پیش آمده است، با ابراز صحیح آن، احساس ناراحتی کم خواهد شد. ثانیاً با ابراز کردن، همسر می‌فهمد که چه احساسی برای او ایجاد شده است. اگر احساس منفی (مانند ناراحتی یا نگرانی) باشد، سعی می‌کند رفتاری انجام ندهد که همسرش این احساس را تجربه کند و اگر احساس مثبت (مثل خوشحالی) باشد، سعی می‌کند رفتار را تکرار کند تا آن احساس خوب مجدداً برای همسرش پیش بیاید.
۲. بیان فکرها و برداشت‌ها به‌صورت واضح و جزئی
معمولاً زن و شوهرها در گفت‌وگوی با یکدیگر این کار را انجام می‌دهند. بخشی از دعوای همسران، به دلیل ابراز نکردن برداشت‌ها و فکرهاست. اگر زن و شوهر، برداشت‌هایشان بابت صحبت‌ها و رفتارهای همسر خود را مطرح کنند و یا فکر خود را بازگو کنند، ارتباط بهتری بین آن‌ها شکل خواهد گرفت. سوءتفاهم‌هایی که میان همسران پیش می‌آیند، به دلیل ابراز کردن همین مطلب است.
به‌عنوان‌مثال، زنی در مهمانی‌ای که در منزلش برپا شده است، پذیرایی (ناهار، میوه، شربت و ...) را ابتدا به مهمان‌ها و بعد همسر خود تعارف می‌کند. شوهر بابت این رفتار همسر، ناراحت می‌شود و بعد از رفتن مهمان‌ها به همسرش می‌گوید: «من، آدم نیستم؟ فلانی از من بهتره؟ چرا من رو نادیده می‌گیری؟»
به نظر شما گفت‌وگوی درست در این موقعیت چیست؟
بهتر است مرد ابتدا از نکتهٔ اولی که مطرح کردیم، استفاده کند؛ یعنی ناراحتی خود را ابراز کند و بگوید: «من بابت اینکه اول به مهمان‌ها تعارف می‌کردی و بعدش به من، ناراحت شدم». بعدازاین جمله، شوهر برداشت خود را مطرح کند و بگوید: «من از رفتار تو این برداشت رو کردم که من برای تو مهم نیستم. این برداشت من درسته؟»
زن در جواب می‌گوید: «تو برای من خیلی عزیز و مهم هستی. من به خاطر احترام به مهمان، پذیرایی را اول به مهمان‌ها تعارف کردم».
نکتهٔ مهم این است که نباید در بیان احساسات، برداشت‌ها و فکرها، قضاوت کنیم. قضاوت‌های نادرستی مثل این جملات: «تو آدم بدی هستی، تو تنبلی، تو بی‌فکری، تو بی‌مسئولیتی»، ارتباط بین زن و شوهر را کمرنگ می‌کنند و بسیار آسیب‌زننده هستند.
۳. بیان خواسته‌ها به‌صورت واضح و جزئی
یکی از دلخوری‌های بین زن و شوهر، انجام ندادن خواسته از طرف همسر است. وقتی زن یا شوهر، خواستهٔ خود را به‌صورت واضح و دقیق به همسر خود بگوید، اثر مثبتی دارد و احتمال اینکه همسر، آن کار را انجام بدهد، بیشتر است.
به‌عنوان‌مثال، زنی حدود سه ماه است که به همسر خود شکایت می‌کند و می‌گوید: «تو به من در کارهای خانه کمک نمی‌کنی» و مرد هم می‌گوید: «من کمک می‌کنم».
مصداق کمک کردن در ذهن زن، با مصداق کمک کردن در ذهن مرد، فرق دارد. کار خاصی مدنظر زن است که مرد آن کار را انجام نمی‌دهد. اختلاف زن و شوهر در این موقعیت، وقتی حل می‌شود که زن، خواستهٔ خود را به‌صورت دقیق به همسر خود بگوید؛ مثلاً بگوید: «من از تو می‌خواهم که هر شب، ظرف‌های شام رو بشویی».
پی‌نوشت:
*نهج‌البلاغه، حکمت ۶۰.
منبع: ماهنامه خانه خوبان