یکی از مهارت‌های هر فرد در زندگی مشترک، گفت‌وگوست که رهاورد آن، انتقال ایده‌ها، اندیشه‌ها احساسات و دریافت آن از فرد مقابل است که اگر به‌خوبی فراگرفته و اجرا شود، شرکت‌کنندگان در آن، از روابط صمیمانه لذت خواهند برد. در گفت‌وگو این توانایی هست که اعضای خانواده را به هم نزدیک یا از هم دور می‌کند. بیشتر زوج‌های خرسند احساس می‌کنند می‌توانند احساسات و ایده‌های حقیقی‌شان را مطرح کنند. می‌پندارند که همسرشان به آن‌ها گوش می‌دهد و او را درک می‌کند. هر دو از الگوهای تخریبگر، کمتر استفاده می‌کنند و به‌طورکلی از شیوه گفت‌وگو با همسرشان رضایت دارند. در این نوشتار، به عوامل تخریب‌کننده یک گفت‌وگوی سالم و سازنده میان همسران اشاره می‌شود. چهار الگوی ویژه وجود دارد که گفت‌وگوی سازنده میان همسران را تخریب می‌کند. از بین بردن این الگوها و مقابله با آن‌ها، نقش بسزایی در دوام و بقای ازدواج دارد. این عوامل عبارت‌اند از:
1. تشدید
تشدید، الگویی است که در آن، یک همسر مسئله یا درخواستی را مطرح می‌کند و همسر دیگر، با لحن و کلام بدی، پاسخ او را می‌دهد. در مقابل، او هم منفی‌تر می‌شود و بحث به‌تدریج، منفی‌تر و پیچیده‌تر می‌شود؛ به‌گونه‌ای که ممکن است طرفین یکدیگر را به طلاق تهدید کنند. در تشدید، علاوه بر تشدید کلامی، خشونت جسمانی نیز ممکن است رخ دهد.
همسرانی که از الگوی تشدید برای پیشبرد هدف‌ها و خواسته‌هایشان استفاده می‌کنند، نوعی دیدگاه برنده ـ بازنده دارند؛ یکی آن‌قدر پیش می‌آید که برنده شود و دیگری را از میدان بیرون کند.
پیشگیری از تشدید
اگر در بحث با همسرتان، احساس کردید و در حال پیش روی به‌سوی تشدید هستید، آن را تشخیص دهید و با اقدام‌های زیر، بی‌درنگ از حرکت در آن مسیر بایستید:
تُن صدایتان را نرم کنید و به دیدگاه همسرتان اعتبار ببخشید.
از نیاز به برنده شدن دست بکشید.
برای حل مشکلات پیش‌آمده، به‌صورت گروهی و باهم کار کنید.
2. بی‌اعتبار سازی (تحقیرهای دردناک)
کوچک و بی‌اعتبار کردن، الگویی است که در آن، یکی از همسران، مستقیم یا غیرمستقیم، اندیشه، ایده و احساسات یا شخصیت طرف مقابل را خوار و ناچیز می‌کند.
پیشگیری از بی‌اعتبار سازی
برای پیشگیری از بی‌اعتبار سازی، به احساسات، گفته‌ها و شخصیت همسرتان احترام بگذارید و به آن‌ها اعتبار ببخشید. برای اعتباربخشی لازم نیست که با همسرتان و احساساتش موافق باشید و برای همه مشکلات او راه‌حل بیابید، بلکه کافی است تنها نگرانی همسرتان را بشنوید و به آن احترام بگذارید.
3. تفاسیر منفی
تفاسیر منفی هنگامی است که یک همسر همواره معتقد است طرف مقابل انگیزه‌های منفی‌تری ازآنچه در واقعیت هست، دارد. تفاسیر منفی روابط همسران را آشفته‌تر می‌کند. هنگامی‌که روابط آشفته می‌شود، تفاسیر منفی بیشتر می‌شود و به ایجاد محیط ناامیدکننده کمک می‌کند.
یکی از بزرگ‌ترین مشکلات در برخورد با تفاسیر منفی، شناسایی و بی‌اثر کردن آن‌هاست که البته کار دشواری است. دلیل آن‌هم این است که معمولاً زوجین تمایل دارند شواهدی برای تأیید اندیشه‌ها و قضاوت‌هایشان درباره انواع موقعیت‌ها و اشخاص پیدا کنند. وقتی تفاسیر منفی شکل گرفتند، به‌راحتی تغییر نمی‌کنند.
مبارزه با تفاسیر منفی
از خودتان بپرسید آیا درباره کارهای همسرتان تفاسیر منفی می‌کنید یا خیر؟
به جست‌وجوی شواهدی بپردازید که نشان می‌دهد تفاسیرتان ذهنی و نادرست است. برای مثال، اگر معتقدید همسرتان به شما اهمیت نمی‌دهد و معمولاً می‌بینید که بیشتر کارها را بنا بر عقیده خودش انجام می‌دهد، لازم است در جست‌وجوی شواهد متناقض با دیدگاهتان باشید. از خود بپرسید آیا کارهایی را برای شما انجام می‌دهد که آن را دوست دارید؟ آیا کارهایی را برای حفظ رابطه و توانمند کردن آن انجام می‌دهد؟ آیا همیشه رفتارش منفی است؟ و...
4. دوری و کناره‌گیری
در این الگو، یکی از همسران به شروع یا ادامه مذاکرات مهم، بی‌میلی نشان می‌دهد. کناره‌گیری می‌تواند به‌اندازه بلند شدن و ترک کردن اتاق، آشکار باشد یا به‌اندازه سکوت کردن یا خاموش بودن، طفره رفتن یا عوض کردن بحث، ظریف باشد یا فوری، با طرح برخی پیشنهادها، فقط برای پایان دادن به مکالمه، بدون هیچ قصد واقعی برای پیگیری آن‌ها موافقت کند. فردی که آماده پرهیز است، ترجیح می‌دهد بحث شروع نشود و اگر هم آغاز شد، کنار می‌کشد.
پیشگیری و خودداری از کناره‌گیری
در مورد این مشکل باید بدانید که مستقل از دیگری نیستید و کارهای شما موجب واکنش می‌شوند. به همین دلیل، اگر باهم برای تغییر دادن به این الگوهای منفی و پیشگیری از آن‌ها تلاش کنید، موفقیت بیشتری خواهید داشت.
گفت‌وگوی خود را با تن صدایی مثبت‌تر آغاز کنید. به‌عبارت‌دیگر، شروع ملایم داشته باشید.
اگر نگرانی خود را به شکل مستقیم، ولی آرام‌تر بیان کنید، بسیار بیشتر احتمال دارد که گفت‌وگوی خوبی داشته باشید. اگر به نگرانی‌هایی که همسرتان بیان می‌کند، توجه جدی نشان دهید گفت‌وگوی بهتری خواهید داشت. درواقع، این موضوع را می‌توان «احترام در عمل» نامید.
منبع: مجله طوبی