منطق چوپان بی‌سواد (حکایت‌های بازار)

دانشمندی از چوپان بی سوادی که در بیابان مشغول چراندن گوسفندان بود، پرسید: «چرا دنبال تحصیل سواد نمی روی؟»

چوپان گفت: «من آنچه را که خلاصه و چکیده ی همه ی علوم است، آموخته ام دیگر نیازی به آموزش مجدّد ندارم.»

دانشمند گفت: آنچه آموخته‌ای برای من بیان کن.

چوپان گفت: خلاصه و چکیدهٔ همهٔ علم‌ها پنج چیز است:

1- تا راستی تمام نگردد، دروغ نگویم.

2- تا غذای حلال تمام نشده، غذای حرام نخورم.

3- تا در خودم عیب هست، عیب‌جویی از دیگران نکنم.

4- تا روزیِ خدا تمام نشده به در خانهٔ هیچ‌کسی برای روزی نروم.

5- تا پای در بهشت ننهاده‌ام از مکر و فریب شیطان غافل نگردم.

دانشمند، او را تصدیق کرد و گفت: همهٔ علوم در وجود تو جمع شده است.

منبع: داستان دوستان، ج 4، صص 63-64