حقیقت ازدواج ازنظر اسلام چیست؟ وظیفه یک خانم را قبل از ازدواج توضیح دهید.
پاسخ خود را با سخنی از مرحوم علامه محمدتقی جعفری (رحمه‌الله) آغاز می‌کنیم. وی در جواب فیلسوف شهیر اروپایی برتراند راسل که چرا اسلام این‌قدر به ازدواج بها داده و برایش قانون وضع کرده است، نوشت:
«با ازدواج می‌خواهد انسان به وجود آید، مسئله انسان مطرح است.»
بنابراین، ارضای غریزه جنسی و تأمین نیازهای فیزیولوژیک انسان از آثار مثبت ازدواج است؛ ولی می‌توان فلسفه و حقیقت ازدواج ازنظر اسلام را در سه امر جست‌وجو کرد: تکمیل، تسکین و تولید.
1. تکمیل
هیچ انسانی به‌تنهایی کامل نیست و پیوسته در جهت جبران کمبود خویش تلاش می‌کند. جوان در پی رسیدن به استقلال فکری است؛ برای جبران نواقص و تأمین نیازهای بی‌شمار خود به‌سوی ازدواج سوق داده می‌شود و با گزینش همسری مناسب و شایسته موجبات رشد و تکامل خویش را فراهم می‌کند. مرحوم شهید مطهری دراین‌باره می‌فرماید: «تشکیل خانواده یعنی یک نوع علاقه‌مند شدن به سرنوشت دیگران...؛ و یکی از علل این‌که در اسلام ازدواج یک امر مقدس و عبادت تلقی شده است همین است... ازدواج اولین مرحله خروج از خود طبیعی فردی و توسعه پیدا کردن شخصیت انسان است... پختگی‌ای که در پرتو ازدواج و تشکیل خانواده ایجاد می‌شود، در هیچ جای دیگر نمی‌توان به آن رسید؛ و آن را فقط در ازدواج و تشکیل خانواده باید به دست آورد.» (1)
شخصیت انسان پس از ازدواج به یک شخصیت اجتماعی تبدیل می‌شود؛ زیرا در پرتو ازدواج و زندگی مشترک خود را شدیداً مسئول حفظ همسر و تأمین وسایل زندگی و تربیت فرزندان آینده تلقی می‌کند و تمام هوش، ابتکار و استعدادهای خود را به کار می‌گیرد؛ به‌عبارت‌دیگر، احساس مسؤولیت اجتماعی در او شکل می‌گیرد و بسیاری از شایستگی‌ها و توانمندی‌های نهفته در درونش را شکوفا می‌سازد.
بنابراین، می‌توان ازدواج را مایه رشد و کمال یافتن انسان دانست. درواقع خداوند انسان را به‌گونه‌ای آفریده که بدون جنس مخالف ناقص است و با جنس مخالف کامل می‌شود. مرد به زن نیازمند است و زن به مرد. هرکدام از دو جنس ازنظر روحی و جسمی به هم وابسته‌اند و با قرار گرفتن در کنار هم یکدیگر را تکمیل می‌کنند.
2. تسکین
مهم‌ترین نیازی که براثر ازدواج تأمین می‌شود، نیاز به آرامش و احساس امنیت و آسودگی است این نیاز که در سرشت آدمی ریشه دارد، چنان مهم است که خداوند در بیان فلسفه ازدواج می‌فرماید: «از آیات و نشانه‌های خداوند این است که برای شما از جنس خودتان همسرانی قرار دادیم تا در کنار آنان آرامش یابید.» (2) بنابراین، همسر موجب آرامش و امنیت خاطر و محیط خانه وسیله آرامش روحی زن و مرد قرار داده شده است. در اوایل جوانی احساس تنهایی، بیهودگی و نداشتن پناهگاه انسان را فرامی‌گیرد. ازدواج و قرار گرفتن در کنار همسری شایسته و دلسوز این احساس را از بین می‌برد و او را به آرامش روحی می‌رساند. این احساس آرامش به ثبات فکری و روحی، وقار، احساس ارزشمند بودن و لذت می‌انجامد. درواقع دست آفرینش نوعی کشش درونی میان زن و مرد به ودیعت نهاده تا هرکدام در سنین خاص خواهان یکدیگر شوند و اضطراب و پریشانی‌شان از طریق ازدواج به سکونت و آرامش تبدیل گردد. دانشمندان علوم تجربی و انسانی نیز ارضای صحیح و به‌موقع غریزه جنسی و ترشح معتدل غدد جنسی را برای سلامت جسم و روان آدمی لازم دانسته، عدم آن را سبب پاره‌ای از بیماری‌های روانی و گاه جسمانی شمرده‌اند.
3. تولید
یکی از ثمرات بزرگ ازدواج وجود فرزند و بقای نسل آدمی است. تولید و تکثیر نسل را نباید کوچک و بی‌اهمیت شمرد؛ زیرا هدف آفرینش جهان وجود انسان و پرورش و تکامل او است. تولید و پرورش انسان‌های خداپرست و موحد و نیکوکار و صالح، مطلوب خدای جهان‌آفرین است. از دیدگاه اسلام، وجود فرزند صالح برای پدر و مادر یک عمل صالح شمرده می‌شود و در سعادت دنیا و آخرت آن‌ها مؤثر است به همین جهت، معصومان تولید و تکثیر نسل را از اهداف ازدواج خوانده‌اند. پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌فرماید: «چه مانع دارد که مؤمن برای خودش همسری برگزیند. شاید خدا فرزندی به او عطا کند که با گفتن لااله‌الاالله زمین را سنگین سازد.» در حقیقت زوج‌ها از طریق فرزندان خود رشته پیوند میان اعضای یک نسل را به وجود می‌آورند. این امر از اهداف اساسی ازدواج است؛ وجود فرزندان به گرمی، پویایی و صفای کانون خانواده می‌انجامد و انگیزه ادامه زندگی را در انسان تقویت می‌کند.
البته روشن است که در پرتو ازدواج یکی از نیازها و غرایز مهم انسان (غریزه جنسی) تأمین و به روشی درست ارضا می‌شود.
با تأمین این نیاز جسمانی، فرد ازنظر روانی، ذهنی و اخلاقی به آرامش می‌رسد و مسیر بسیاری از انحرافات جنسی و اخلاقی و اجتماعی بسته می‌شود.
پی‌نوشت‌ها:
1. تعلیم و تربیت در اسلام، شهید مطهری. ص 252.
2. سوره روم (30): آیه 21.
منبع: مجله پرسمان